Katı Hal Diski kısaca SSD olarak bilinen Solid State Disk’ler artık günümüzde Hard Disklerin yerini almaya başladı. İlk yıllarda yeterli depolama alanına sahip olmasalar da şimdilerde bu sorunu aşmış durumdalar. Ancak bu seferde fiyat problemine takılmaktalar. Çünkü Hard Diskler SSD’lere göre çok daha ucuz. Yüksek performanslarıyla son yıllarda donanım tutkunlarını heyecanlandırmayı başaran yegane donanım olan SSD’ler boyut olarak da 2.5 inç formlarıne gelmiş bulunuyor.
SSD’ler de Kontrolcü Nedir
Kontrolcüler SSD’lerin beyni ve en önemli bileşeni konumunda. Kontrolcü yonga NAND flash belleklerle birlikte SSD’lerin performansında önemli bir rola sahip. Kontrolcü paralel bağlantılar aracılığıyla NAND belleklerden veri okuyor ve NAND’lara veri yazıyor, TRIM komutları aracılığıyla sürücünün optimize edilmesini sağlıyor, rutin toparlanma işlemlerinin yürütülmesini sağlıyor. Bazı üreticiler üçüncü parti kontrolcüler satın alıyor ve kendi firmware’lerini hazırlayıp performans değerlerini optimize ediyor; bu nedenle aynı kontrolcüye sahip olan farklı marka SSD’lerin performans testlerinde elde ettiği sonuçlar arasında belirgin farklar görülebilir. Kontrolcü dünyasında kuralları belirleyen ve öncüllüğü sürdüren firma SandForce kontrolcüleri tasarlayan LSI idi. Son dönemde Samsung ve OCZ gibi firmaların kendi kontrolcülerini geliştirmesiyle birlikte bu tablonun değiştiğini söyleyebiliriz.
SSD’ler de Kullanılabilir Alan
SSD’lerin bir kısmında disk üzerinde yer alan NAND flash yongaların toplam kapasitesi ile kullanıcılara sunulan depolama alanı kapasitesi arasında bir miktar fark olduğunu biliyoruz. Örneğin gerçekte 256 GB depolama alanına sahip olan bir SSD’de 16 GB alan veri depolama için kullanılamıyor, disk 240 GB kapasiteli olarak listeleniyor. Bu durum SSD’deki kontrolcünün bazı NAND flash yongalarını disk optimizasyonu ve yönetiminde kullanmasından kaynaklanıyor. Bu özel alan işletim sistemlerinin sabit disklerde oluşturduğu swap dosyalarına da benzetilebilir. SSD’ler bu ayrılan depolama alanını dosya yönetimi için kullanıyor.
SSD’ler de NAND Flash Nedir
Tüm SSD’lerde depolama birimi olarak NAND flash yongaları kullanıyor, bu yongalar verileri kalıcı olarak depoluyor yani güç kesildiğinde üzerindeki veriler silinmiyor. Bu durumun karşıtını DRAM’lerde görüyoruz, RAM’lerimizde yer alan DRAM yongalarındaki veriler bilgisayarımızı kapattığımızda siliniyor. ONFI / Micro, Samsung, Toshiba, SanDisk gibi çok sayıda NAND flash üreten firma mevcut, çok sayıda SSD üreticisi bu kontrolcüleri satın alıp SSD’lerinde konumlandırıyor. Örneğin Samsung SSD’lerinde kendi üretimi NAND’ları kullanıyor, ama SSD sektörüne rakiplerinden bir süre sonra giriş yapan Seagate kendi NAND fabrikasına sahip olmadığı için bu üreticilere başvurmak durumunda. Corsair SSD’ler Toshiba üretimi NAND flash yongalarını kullanıyor. Bu noktada en iyi NAND yongalarının hangi firma tarafından üretildiği sorusunu yanıtlamak zor. NAND yongaların performansları değişmekle birlikte SSD’deki kontrolcü ve firmware de performans testlerinde ciddi farklar oluşturabiliyor.
SSD’ler de MLC, SLC, TLC NAND Ne işe Yarar
Modern tüm NAND flash yongaları MLC, SLC ya da TLC tip oluyor; bu sınıflamalarda ki farklı harfler “single“, “multi” ve “triple” seviye hücreleri ifade ediyor. Bu sınıflandırmalar bir hücrede bir defada ne kadar değer tanımlanabildiğini işaret ediyor. Farklı tip NAND flash yongaların fiyatları arasında ciddi farklar var. En güvenli ve kusursuz yapıdakiler SLC; her hücrede tek bir değer tutuluyor. SLC tip NAND flash yongalar güvenli ve net bir yapıdalar ama fiyatları oldukça yüksek olduğu için genellikle son kullanıcıya yönelik SSD’lerde değil kurumsal çözümlerde kullanılıyor. MLC tip ürünlerde bir defada her hücrede iki değer tutulabiliyor. MLC tip NAND flash yongaları bugün teknoloji mağazalarından satın alınabilen SSD’lerin neredeyse tümünde mevcut. Bu durumda elbette fiyat etiketi önemli bir etken olmaktadır. TLC tip flash yongalarında ise tahmin edebileceğiniz üzere her hücrede üç değer atanabiliyor. Bu tipteki NAND flash yongaların kullanıldığına nadiren rastlıyoruz. Şu anda yalnızca Samsung 840 ve Intel 335 serisi SSD’lerde TLC NAND flash yongalarına yer veriliyor, son kullanıcıya yönelik SSD’lerin çok büyük bir kısmında ise MLC tip NAND flash yongaları bulunuyor.
