İşlemcilerin çalışma mantığı kısa anlatım, işlemci nasıl çalışır fazla detaya girmeden yüzeysel bir şekilde anlatmaya çalışacağız. İşlemciler ikilik sistemde, yani sıfırlar ve birler üzerinden çalışırlar. Birbiriyle uyum halinde çalışan transistörler bütünü olarak düşünebileceğimiz CPU’da 0 ve 1 i temsil eden milyonlarca transistör yer alır. işlemcilerdeki transistörleri üstlendikleri görev yönüyle evlerimizdeki ışık anahtarlarına benzetmek mümkündür. Işık anahtarında gerilimin ulaştığı faz girişine işlemci transistöründe verici olarak isimlendirirsek, anahtarda devreyi tamamlayan hareketli parçaya transistördeki geçit diyebiliriz.

Benzer şekilde elektrik anahtarında akımın ulaştığı çıkışı transitörde toplayıcı çıkışa benzetebiliriz. Transistöre sürücü gerilimi ulaştığında vericideki gerilim toplayıcıya aktarılır. Transistörün bu konumu verideki 1’i temsil eder. Geçitte sürücü gerilimi olmadığı durumda vericideki gerilim toplayıcıya aktarılmaz. Bu konum verideki 0’ı temsil eder. Modern işlemcilerde milyarlara varan sayıda transistör yer alır. Bu transistörler verideki 0 ve 1’leri temsil edecek biçimde açık veya kapalı durumda bulunur.

işlemci transistörleri komutların gerektirdiği gibi hatasız biçimde milyarlarca anahtarlama yaparak veriyi işlerler. Sıfırlar ve birler işlemciye girer ve komutların istediği gibi farklı sıfır ve bir dizileri şekline işlenmiş olarak işlemciden çıkar. Veri işlenirken en az bir transistörden oluşan mantık kapıları kullanılır. Sayıları milyara ulaşan işlemci transistörleri eş zamanlı olarak anahtarlama yaparak bir saniye içinde trilyonlara varan sayıda karmaşık mantık işlemleri gerçekleştirebilir.