Akıllı ev denildiğinde akla gelmesi gereken, bir otomasyon sistemidir. Birçok insan akıllı ev denilince, evin kendi kendini kontrol ettiğini sanıyor. Akıllı evler sanılanın aksine kullanıcıların isteklerine bağlı çalışırlar. İşin özünde, otomasyon sistemi kullanıcının isteği üzerine, güneş doğduğunda veya battığında perdeleri, aydınlatma sistemleri gibi değişik kontrolleri yönetiyor. Kullanıcı istemediği takdirde akıllı evler kendi başlarına çalışmazlar. Bu demek oluyor ki bilim kurgu filmlerin konu olacak bir sahneyle karşılaşma ihtimaliniz çok düşük. Akıllı evlerin temel yapısı, merkezi bilgisayar ve bu bilgisayara bağlı kontrol kartı, algılayıcı ve dijital anahtarlardan oluşuyor.
Akıllı evlerde ana bilgisayar, kullanıcıdan internet, kumanda, klavye ve hatta ses yoluyla gelen istekleri yerine getirir ve işleyişin akışını kontrol eder. Bu işleyiş aydınlatma, müzik, perde, kapı, gaz, elektrik, su tesisatı gibi sistemlerin verilen komutları yerine getirip, işlevi kontrol eden anahtarı istenilen konuma getirmesidir. İşleyişin kontrolüyse algılayıcılardan gelen komutlara göre takip edilir. Kontrol kartı bilgisayardan gelen sinyallerle yönetilen röle veya transistörle açık ya da kapalı konuma getirirler. Açık ya da kapalı konuma gelmesi, o anahtara bağlı sistemin çalışması veya durdurulması anlamına gelir. Kontrol kartları dijital cihazlardır. Dijital sistemler ikilik sisteme göre çalışırlar. Örneğin salon lambasının bağlı olduğu bir prizi kontrol etmek isterseniz, anahtar kartlarındaki salon lambasının bağlı olduğu bölüme 1 komutunu gönderdiğinizde salondaki lamba yanar. Bu sayede aydınlatma sistemi kontrol edilmiş oluyor. Daha kompleks kontrol kartları adım (step) motorları da sürebilirler. Bu sayede örneğin dışarıyı izleyen kameranızı istediğiniz açıya çevirebilirsiniz. Algılayıcılar hareket, ışık ve ısı gibi durumların değişmesini fark edebiliyorlar. Bu sayede güneşin doğuşunu, bir perdenin açık veya kapalı olduğunu ana bilgisayara bildiriyorlar.
Bilgisayar aldığı veriyi değerlendirip istenilen komutun yerine gelip gelmediğini kontrol ediyor ve kullanıcıyı bilgilendirebiliyor. Dijital anahtarlar aslında kontrol kartlarıyla aynı mantığa dayalı çalışırlar. Tek farkları, yüksek gerilimleri kontrol etmeleridir. Bunlar, lamba, kombi, televizyon gibi cihazların 220 volt gerilimlerinin kontrol kartlarından gelen veriyle kontrol edilebilmesini sağlıyorlar.